Gasselternijveen: Van Turf en Scheepvaart tot een Levendig Dorp

Gasselternijveen, gelegen in het noordoosten van Drenthe, heeft een rijke geschiedenis die diep geworteld is in de turfwinning en scheepvaart. Wat ooit begon als een nederzetting in het uitgestrekte veen, groeide uit tot het belangrijkste scheepvaartdorp van Drenthe. De bedrijvigheid in de turfhandel bracht welvaart, ambacht en handel met zich mee, waardoor Gasselternijveen een bruisend centrum werd.

Van Veenontginning naar Turfwinning

In de 16e en 17e eeuw was het landschap rond Gasselternijveen nog grotendeels bedekt met veengebieden. De ontginning van deze venen begon langzaam, en de turf – een belangrijke brandstof in die tijd – werd een waardevol handelsproduct. Turf werd niet alleen lokaal gebruikt, maar ook naar de steden vervoerd, waardoor een goede infrastructuur noodzakelijk werd.

Om de turf efficiënt af te voeren, werden kanalen gegraven, en langs deze waterwegen ontstonden nederzettingen, waaronder Gasselternijveen. De Hunze en later speciaal gegraven wijken en kanalen maakten het dorp toegankelijk voor scheepvaart, wat de basis vormde voor de bloeiende handelsactiviteit die volgde.

De Gouden Eeuw van de Scheepvaart

Met de groei van de turfhandel ontstond er in de 18e en 19e eeuw een florerende scheepvaartindustrie in Gasselternijveen. Het dorp werd een belangrijk schipperscentrum, en veel gezinnen verdienden hun brood met het vervoeren van turf en andere goederen naar steden zoals Groningen, Amsterdam en zelfs Duitsland.

Er kwamen scheepswerven, zeilmakerijen, touwslagerijen en smederijen die zich richtten op de bouw en het onderhoud van schepen. De vraag naar materialen en proviand zorgde ervoor dat er steeds meer winkels en ambachten in het dorp verschenen. Gasselternijveen had zelfs een eigen zeevaartschool, waar jonge mannen werden opgeleid tot schippers en kapiteins.

Daarnaast ontstonden er beurtschepen en veerdiensten die niet alleen turf, maar ook post, handelswaar en passagiers vervoerden. De bedrijvigheid in het dorp was enorm, en de bevolking groeide gestaag.

Winkels en Ambachten: Het Kloppende Hart van Oud-Gasselternijveen

In de bloeiperiode van Gasselternijveen kende het dorp een bruisende dorpscultuur, waarin handel en ambacht een centrale rol speelden. Schippers, ambachtslieden en dorpsbewoners vonden hier alles wat ze nodig hadden, dankzij een breed scala aan lokale ondernemers en vakmensen.

Zo waren er bakkers die dagelijks vers brood en koek bakten, en slagers die zorgden voor kwaliteitsvlees van lokale boeren. Bij de kruideniers vond men een divers assortiment aan levensmiddelen en huishoudelijke producten.

Voor de scheepvaart en bouwsector waren er smederijen, houtbewerkers en scheepswerven, waar schepen werden gebouwd en gerepareerd. Daarnaast waren er herbergen en logementen, die onderdak boden aan reizigers en handelaren.

Het dorp kende ook gespecialiseerde winkels en ambachten, zoals:

  • Witgoed- en elektronicazaken, waar men terecht kon voor huishoudelijke apparatuur en technische benodigdheden.

  • Horloge- en klokkenmakers, die zorgden voor precisiewerk en reparaties van uurwerken.

  • Kleding- en meubelwinkels, waar bewoners zich konden voorzien van nieuwe kleding en interieurstukken.

  • Boekweit-, koren- en houtzaagmolens, die een belangrijke rol speelden in de verwerking van graan en hout.

Dankzij deze veelzijdige bedrijvigheid was Gasselternijveen een zelfvoorzienend dorp, waar vrijwel alles lokaal werd geproduceerd en verhandeld. Het dorp ademde ambacht en ondernemerschap, en de sporen van deze rijke geschiedenis zijn nog altijd voelbaar.

Gasselternijveen Vandaag

Hoewel de scheepvaart en turfwinning tot het verleden behoren, heeft Gasselternijveen zijn historische charme behouden. De sporen van het rijke verleden zijn nog steeds te vinden in de oude gebouwen, de herinneringen van dorpsbewoners en de verhalen die worden doorgegeven.

Vandaag de dag heeft Gasselternijveen nog steeds een ambachtelijke bakker en slager, waar zowel inwoners als bezoekers kunnen genieten van versgebakken brood en authentieke vleesspecialiteiten. Daarnaast is er een dorpssupermarkt voor dagelijkse boodschappen. Andere voorzieningen en winkels bevinden zich in omliggende dorpen en steden, maar de warme dorpssfeer blijft behouden.

Reiling Hoeve: Een Historische Plek in een Historisch Dorp

Een bijzondere plek die de geschiedenis van Gasselternijveen met het heden verbindt, is Reiling Hoeve. Deze boerderij, gebouwd in 1775, is sinds de eerste steenlegging in het bezit van de familie Reiling. De oorspronkelijke boerderij was een ‘Hallenhuis’, gelegen op een zandkop, maar na een verwoestende brand in 1862 werd het huidige pand gebouwd.

Samen met haar man heeft de huidige eigenaresse de boerderij liefdevol gerestaureerd, waarbij veel authentieke elementen behouden zijn gebleven. Een pronkstuk is de beschilderde bedsteewand, die een unieke blik in het verleden biedt.

Sinds 2019 is in de boerderij een sfeervolle koffie- en theeschenkerij gevestigd. Hier kunnen bezoekers genieten van versgemalen barista-koffie, meer dan 40 soorten losse thee, huisgemaakte lekkernijen en diverse streekproducten, waaronder Bronneger Bier en producten van DrentsGoed. Het ruime terras biedt een rustpunt voor fietsers en wandelaars die de regio verkennen.

Voor wie actief op pad is, is de Reiling Hoeve de perfecte start- en pauzeplek. Er is een reparatiezuil, fietspomp, oplaadpunt voor e-bikes en een knooppuntenbord met fiets- en wandelroutes. Binnen zijn diverse folders en informatie over de regio beschikbaar.

Daarnaast heeft de Reiling Hoeve een bijzondere connectie met de religieuze geschiedenis van Gasselternijveen. De boerderij bevindt zich op de plek waar het Baptisme in Nederland ontstond. Bezoekers kunnen hier meer over ontdekken door de beschikbare documentatie in te zien of in gesprek te gaan met de eigenaresse.

Ontdek Gasselternijveen en de Reiling Hoeve

Of je nu geïnteresseerd bent in de scheepvaartgeschiedenis, de oude ambachten of gewoon wilt genieten van de rust en gastvrijheid van Drenthe – Gasselternijveen en de Reiling Hoeve bieden een unieke ervaring.

Wandel of fiets door het historische landschap, proef de ambachtelijke producten bij de lokale bakker en slager, en neem een moment om te ontspannen bij de Reiling Hoeve, waar geschiedenis en gastvrijheid samenkomen.

Welkom in Gasselternijveen!